1. Førebuing og planlegging
Før du startar, må du vite:
- Kor høg og tjukk veggen skal vere.
- Kva slags funksjon den skal ha (t.d. støttemur, ringmur, levegg)
- Om det er behov for drenering bak veggen.
- Om det skal setjast inn røyr, boltar eller armeringsjern for forankring.
2. Forskaling som toler trykket
Veggstøyping gir mykje sidetrykk, forskalinga må vere solid og tett. Vurder:
- Bruk dobbel forskaling med avstandsstykkje (t.d. forskalingsstag)
- Avstiv godt med diagonalavstiving og tverrbord.
- Bruk forskalingsolje for enklare avforming.
- Sjekk at alt er i vater før støyping.
3. Armering - for styrke og stabilitet
Veggkonstruksjonar krev god armering.
- Bruk stålnett eller bøygde jern etter behov.
- Sørg for god overdekning, ikkje la jernet liggje for nær kanten.
- Bind armeringa med ståltråd, og bruk avstandsstykkje for å halde jernet på plass.
4. Betongtype og støyping
Betongen må vere lettflytende, men ikke for tynn.
- Bruk ein betong med god flyt, B30 eller B35 Synk S4 eller SKB (sjølvkomprimerande betong som ikkje treng å vibrerast).
- Bestill rett mengd, legg til ca. 5 % tryggleiksmargin.
- Legg betongen i lag på maks 50 cm om gongen.
- Ikkje tøm heile lasset på éin gong, dette skaper trykk og kan føre til at forskalinga bryt saman.
5. Vibrasjon - heilt nødvendig i veggen
Vibrasjon er viktig for å unngå holrom og sikre jamn tettheit.
- Bruk ein stavvibrator og før han sakte opp og ned i betongen.
- Vibrer kvart lag før du legg på det neste.
- Ikkje vibrer for lenge, dette kan føre til separasjon i massen.
6. Prosjektering og etterarbeid
Vent minst 1–2 dagar før du fjernar forskalinga (lenger ved låge temperaturar). Etter prosjektering:
- Fukt overflata med vatn, eller dekk til med plast i eit par dagar for å hindre for rask uttørking.
- Slip eller puss veggen om nødvendig.
- Beskytt mot frost dei første dagane viss du støyper seint på sesongen.
7. Typiske feil å unngå
- For svak forskaling - fører til bulkar eller total kollaps.
- For lite vibrasjon - fører til holrom og dårleg haldbarheit.
- Mangel på overdekning på armering - fører til rust.
- For rask avforming - kan føre til sprekker og svake hjørner.
Tips:
Skal du støype ein støttemur som held att masse? Hugs drenering og eventuelt dreneringsrøyr bak veggen, det er like viktig som sjølve støypinga.
